فارسی را درست بنویسیم! گذاشتن یا گزاردن

املای غلط واژه های "گذاشتن" و "گزاردن" در متون مختلف فارسی، خاصه در وبلاگ ها، من را بر آن داشت تا نوشته زیر را از کتاب "غلط ننویسیم" اثر ابوالحسن نجفی از انتشارات مرکز نشر دانشگاهی،ارایه کنم

عده ای گمان می کنند که اگر گذاشتن دلالت بر عملی عینی و ملموس نکند یا، به بیان دیگر، اگر  مفعول آن جسم نباشد، باید با "ز" نوشته شود. مثلا قانون یا بدعت یا بنیان چون جسم عینی و ملموسی نیست در ترکیب با این فعل لابد می شود قانونگزار یا بدعتگزار یا بنیانگزار. این تصور نادرست در وهله ی نخست ناشی از خلط معنای این فعل با معنای فعل گزاردن است.

گذاشتن، در معنای حقیقی کلمه، "قرار دادن به طور عینی و مشهود" است، مثلا: "لیوان را روی میز می گذارم" یا "کتاب را در قفسه گذاشت". اما گذاشتن مجازا به معنای "قرار داد کردن، وضع کردن، تاسیس کردن" است و چون مقصود از قانونگذار کسی است که قانون را وضع می کند باید به همین صورت، یعنی با حرف "ذ" نوشته شود. همچنین است بنیانگذار به معنای "موسس"، کسی است که بنای کاری یا موسسه ای را می گذارد و نوشتن آن با حرف "ز" غلط است.
اما گزاردن. نخست باید دانست که گزاشتن یا "ز" و گذاردن با "ذ" غلط است و صحیح گذاشتن و گزاردن است. خلط این دو فعل اخیر از آنجا ناشی شده است که صیغه ی امری هر دو از آوایی یکسان است، یعنی امر گذاشتن می شود گذار و امر گزاردن می شود گزار. ولی معنای آنها البته یکسان نیست. گزاردن معانی بسیار دارد که همه ی آنها را می توان در دو معنی  به شرح زیر خلاصه کرد:

1. یکی به معنی  "به جا آوردن" یا "ادا کردن" یا، بر طبق استعمال معاصران، "اجرا کردن" و "انجام دادن". مثلا سپاسگزار، شکرگزار، خدمتگزار، کارگزار و جز اینها.
2. معنای دوم گزاردن "برگرداندن از زبانی به زبان دیگر یا از بیانی به بیان دیگر، با به تعبیر این زمان، از نظامی (سیستمی) به نظام دیگر" است. بنابراین مرادف است با "ترجمه کردن" (گزارنده و گزارش به معنای "مترجم" و "ترجمه" بوده است) یا "تعبیر کردن" و "شرح دادن" (خوابگزاری یعنی "تعبیرکننده خواب").

[پس اگر منظور یکی از این دو معنی باشد درست گزار است نه گذار.]